Spotkanie z Ocaloną Panią Zdzisławą Włodarczyk
5 lutego 2021 r. o godzinie 9:00 wzięliśmy udział ( uczniowie III hm, II d gr. hum) w zdalnej sesji edukacyjnej “Wyzwolenie KL Auschwitz”, organizowanej przez Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, dla upamiętnienia siedemdziesiątej szóstej rocznicy wyzwolenia obozu, które miała miejsce 27 stycznia 1945 roku. Całość sesji trwała około dwóch i pół godziny i podzielona została na trzy części.
Na początku miejsce miał wykład przedstawiciela Centrum Badań Muzeum Auschwitz, doktora Jacka Lachendry, “Ewakuacja i wyzwolenie KL Auschwitz”. Przybliżono w nim ostatnie dni funkcjonowania obozu, w których naziści próbowali zacierać ślady zbrodni poprzez likwidację części infrastruktury oraz niszczenie dokumentów na wielką skalę. Wobec zbliżającej się Armii Czerwonej, Niemcy podjęli się ewakuacji znacznej ilości więźniów do innych obozów. Długi marsz w warunkach ostrej zimy i późniejszy transport węglowymi wagonami dla wielu osób był nie do wytrzymania – tych, którzy nie byli zdolni dotrzymać tempa kolumnie, mordowali eskortujący ich SS-mani, zaś później wiele osób zamarzło podczas transportu koleją. Z kilkudziesięciu tysięcy ewakuowanych zginęło co najmniej 9 tysięcy więźniów. W samym obozie wciąż pozostało kilka tysięcy osób, pilnowanych przez okazjonalne patrole nawet po likwidacji posterunków SS. Byli to głównie ludzie niezdolni do marszu, ci, którym udało się ukryć oraz personel medyczny, który w dalszym ciągu w miarę możliwości opiekował się chorymi. W wykładzie przytoczono wspomnienia pierwszych czerwonoarmistów, którzy dotarli do obozu. Byli oni zszokowani widokiem chorych, przemarzniętych i wygłodzonych oraz wielu martwych ludzi – także dzieci. Oddawali im to, co sami mieli mieli przy sobie, lecz dopiero po kilku dniach przybyła pomoc medyczna i materialna, zorganizowana przez ZSRR i polskich ochotników.
Podczas drugiej części sesji odbył się wywiad z ocalałą z obozu panią Zdzisławą Włodarczyk. Pani Włodarczyk trafiła do obozu podczas powstania warszawskiego, w wieku 12 lat. Już na początku razem ze swoim bratem została oddzielona od rodziców. Wspominała bestialstwo strażników, godzenie w godność więźniów, samotność, wycieńczające apele i wszechobecną śmierć. Przywołuje jednak także ludzi, którzy sami dotknięci obozowymi trudnościami, wciąż starali się wspierać innych. Brat pani Zdzisławy został przez Niemców uznany za zbyt słabego, aby wziąć udział w ewakuacji obozu, przez co ona sama zdecydowała się na ucieczkę z kolumny, która obóz miała opuścić, aby nie pozostawiać go samego. Wspólnie doczekali wyzwolenia, a następnie udali się do Krakowa, skąd Czerwony Krzyż przetransportował ich do domu, do Warszawy na spotkanie z matką. Niestety ojciec pani Zdzisławy zginął po ewakuacji do obozu Flossenbürg.
W trzeciej części wyświetlono fragment filmu dokumentalnego pod tytułem “Wyzwolenie KL Auschwitz”. Przedstawiał on rozbudowę obozu, przeprowadzane w nim zbrodnie oraz sytuację więźniów przed i po wyzwoleniu. Wykorzystano w nim oryginalne nagrania z lat czterdziestych, wzbogacone o obrazową narrację.
Sesja była wyjątkową okazją do zapoznania się z wyzwoleniem obozu Auschwitz oraz z prowadzącymi do niego wydarzeniami. Dzięki niej mogliśmy dowiedzieć się więcej o losie więźniów oraz poznać niezwykłą osobistą historię pani Włodarczyk.
Łukasz Chwierut
