28 marca 2017 roku odbył się kolejny wykład w ramach współpracy naszej szkoły z Wydziałem Filologii Polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Tym razem mieliśmy ogromną przyjemność gościć w naszej szkole kierownika Katedry Międzynarodowych Studiów Polonistycznych na UJ, znawcę literatury współczesnej, twórcę kryminałów, prof. Krzysztofa Zajasa, prywatnie entuzjastę twórczości Czesława Miłosza.

Znaczna część z nas, uczniów, zna Miłosza jako twórcę powieści “Dolina Issy”, laureata literackiej Nagrody Nobla i jednego z czołowych polskich poetów ubiegłego wieku. Jednak nasza wiedza na ten temat jest dość fragmentaryczna, a za sprawą prof. Zajasa mieliśmy okazję trochę lepiej poznać Miłosza, który zasłynął nie tylko jako poeta, ale również jako wybitny eseista i tłumacz. Nasze uznanie wzbudził fakt, że poeta nauczył się języka greckiego dla dokonania współczesnego tłumaczenia „Biblii”, np. Księgi Psalmów czy Księgi Hioba.

Swój literacki debiut Czesław Miłosz miał w 1933 roku, kiedy ukazał się jego pierwszy tom poetycki pt. “Poemat o czasie zastygłym”. Tom ten ma charakter bardzo pesymistyczny, jest pełen niepewności i obaw związanych z tym, co nadejdzie. Wynika to
z faktu przynależności poety do grupy Żagary (katastrofistów wileńskich). Te profetyczne wiersze znalazły potwierdzenie w już wkrótce, po wybuchu II wojny światowej. W klimacie międzywojennego katastrofizmu został napisany też wiersz “Obłoki” z tomu “Trzy zimy”.
A bolesny ciąg doświadczeń wojny światowej utrwaliły wiersze “Campo di Fiori” czy “Biedny chrześcijanin patrzy na getto”. Towarzyszy im głębsza refleksja o roli i zadaniach poezji. Dogłębniej poznaliśmy też tom “Ocalenie” wydany już po wojnie. Znajdziemy tam cykl “Głosy biednych ludzi”, opisujący brutalną, wojenną rzeczywistość z perspektywy różnych ludzi, i zbiór wierszy pt. “Świat” przedstawiający ten sam świat, ale widziany oczami dziecka. Ta dziecięca rzeczywistość kojarzy nam się z opisem “kraju lat dziecinnych” A. Mickiewicza, który był ogromną inspiracją dla Czesława Miłosza.

Po wykładzie profesora Krzysztofa Zajasa inaczej (bo dojrzalej i mądrzej) patrzymy na twórczość Cz. Miłosza. Dostrzegliśmy bowiem, że polski poeta traktował poezję jako sposób utrwalenia świata, który nie ma innego wymiaru niż subiektywny. Dlatego poświęcał uwagę drobiazgom, których już nie ma (“Trytony”), a słowo traktował jak narzędzie służące

do zastępowania wszystkiego, co przeminęło. Profesor podsumował wykład, ukazując istotę języka poetyckiego, który może utrwalać rzeczywistość, bądź tworzyć coś jeszcze bardziej rzeczywistego.

Te dwie godziny poświęcone twórczości Czesława Miłosza to zdecydowanie za mało, by móc poznać poetę bliżej, ale na pewno wystarczyły, by rozbudzić ciekawość i zachęcić uczniów do głębszej analizy dzieł jednego z najwybitniejszych poetów XX wieku.

Kornelia Zemczak, I HG




Zobacz także: