Dnia 26 marca br. I Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego w Kętach miało przyjemność gościć pana profesora Krzysztofa Zajasa z Katedry Kultury Literackiej Pogranicza Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pan profesor wygłosił wykład akademicki na temat: Ocalenie rzeczy słowem. O poezji Czesława Miłosza. Wydarzenie naukowe odbyło się dzięki współpracy między naszym Liceum a Wydziałem Polonistyki UJ.
Podczas wykładu pan profesor Krzysztof Zajas przedstawił najważniejsze wątki myślowe zawarte w poezji Czesława Miłosza. Przybliżył nam różne utwory poetyckie polskiego noblisty i nie omieszkał również nawiązać do jego biografii. Dowiedzieliśmy się, że Czesław Miłosz głęboko roztrząsał problem i tym samym ideę bycia poetą – można go więc mianować jednym z najbardziej filozoficznych polskich pisarzy, gdyż pisząc, snuł dogłębne refleksje i rozważania. Wilno, w którym się uczył urodzony w Szetejniach artysta, w sposób znaczący wpłynęło na jego twórczość. Czesław Miłosz w swoim życiu przebył długą drogę, od absolutnej prowincji, peryferii Europy aż do tak zwanego „centrum cywilizacji”.
Pan profesor Krzysztof Zajas przedstawił szczegółowo problem, z którym mierzył się poeta, tj. próby uchwycenia rzeczy w słowie. Na przykładzie paru tekstów zilustrował nam starania podjęte przez poetę. W wierszu Obłoki (1935 r.) Miłosz pokazał swoje wzruszenie krainą obłoków, czyli Wilnem, bowiem utwór przedstawia prywatne doświadczenie młodego poety, na swój sposób intymne. Wspomnienia z dzieciństwa obrazuje także tekst Spotkanie (1937 r.). Wiersz jest próbą zapisania pewnego doświadczenia, momentu zachowanego w pamięci. Pan profesor podkreślił, że słowo poetyckie jest czymś, co ocala rzeczywistość, chroni przed rozpadem w nicość. Czesław Miłosz postanowił zapisać swoje wspomnienia w wierszu, aby te nie przeminęły – w jednym ze swoich utworów zachował pamięć o łące, dokładnie ją zobrazował, w opisie nawet uwzględnił jej zapach. Podczas wykładu zobaczyliśmy również, jak poeta eksperymentuje z różnymi typami poezji. W Wykładzie IV z tomu Kroniki (1987 r.) pomieszane są elementy poetyckie z elementami historii – podmiot mówiący pochyla się z troską nad losem drugiego człowieka. Ukazana jest także dwoistość osoby Panny Jadwigi występującej w tym tekście – jest zarazem bytem niepotrzebnym, jak i ważnym. Natomiast w wierszu Dużo śpię (1962 r.) autor ukazuje trud bycia poetą, wskazuje na ogromną odpowiedzialność, która ciąży na artyście dzieła literackiego. Pan profesor Krzysztof Zajas wskazał, że słowo zawsze uogólnia, język jest w stanie obrazować rzeczywistość, ale tylko do pewnego stopnia. Jednak za pomocą uogólnienia można powiedzieć więcej, można zbudować konstrukt ocalający związany z daną rzeczą. Natomiast lament o niewystarczalności języka widoczny jest w wierszu Na trąbach i na cytrze (1965 r.), zaś w tekście Nie więcej (1957 r.) występuje ubolewanie nad tym, że poecie pozostaje tylko szlifowanie formy, jest to opowieść o pragnieniu uchwycenia pewnego momentu. Czesław Miłosz w swojej poezji podejmuje wyzwanie, by opisać i tym samym uchwycić daną chwilę w sposób należyty.
Pan profesor Krzysztof Zajas w sposób bardzo ciekawy opowiedział nam o twórczości jednego z najwybitniejszych polskich poetów i laureata Nagrody Nobla, Czesława Miłosza. Uczniowie z zainteresowaniem wysłuchali wykładu i dzięki niemu uzupełnili swoją wiedzę o nowe, cenne informacje.
Wykład pana profesora Krzysztofa Zajasa był ostatnim wykładem akademickim w tym roku szkolnym, który odbywał się w ramach patronatu naukowego Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego nad klasami naszego liceum. Mamy nadzieję, że kolejne będą miały miejsce po wakacjach.
Wiktoria Vogler, IVd
